top of page

Tractatus Logico-Philosophicus (Ludwig Wittgenstein)

Yazarın fotoğrafı: AdminAdmin

Avusturyalı filozof Ludwig Wittgenstein’ın yaşamı boyunca kitap uzunluğunda yayımlanmış tek felsefî çalışmasıdır. Kitaba ilişkin notları I. Dünya Savaşı sırasında askerken kaleme alan Wittgenstein, Tractatus’u ilkin Almanca olarak 1921’de yayımlanmıştır. Wittgenstein’ın özgün yönünü ortaya koymakla birlikte Tractatus, modern felsefede önemli bir etki uyandırmıştır: Filozoflar tarafından 20’nci yüzyılın en önemli felsefî eserlerinden birisi olarak kabul edilir. Özellikle Viyana Çevresi'nde konumlanan Rudolf Carnap ve Friedrich Waismann gibi mantıksal pozitivistleri ve Bertrand Russell'ı etkilemiştir. Temel kapsamı, dil ve gerçeklik arasındaki ilişkiyi tanımlamak olan eser bunun aracılığıyla bilimin sınırlarını belirleme hedefini de içerir.


Wittgenstein önsözde şöyle yazar:


“Bu kitabı belki de bir tek, içinde dilegelen düşünceleri—ya da benzer düşünceleri—kendisi de zaten bir kez düşünmüş birisi anlayacak.—Bir öğretici kitap değil, böylece. Anlayarak okuyan tek bir kişiye zevk verebilirse, amacına ulaşmış olacak. Kitap felsefe sorunlarını ele alıyor ve—sanıyorum—gösteriyor ki, bu sorunların soru olarak ortaya çıkmaları, dilimizin mantığının yanlış anlaşılmasına dayanır. Kitabın bütün anlamı, şuna benzer bir sözde toplanabilir: Söylenebilir ne varsa, açık söylenebilir; üzerine konuşulamayan konusunda da susmalı. Kitap böylece, düşünmeye bir sınır çizmek istiyor, ya da, daha çok—düşünmeye değil, düşüncelerin dilegetirilişine: Çünkü düşünmeye bir sınır çizmek için, bu sınırın iki yanını da düşünebilmemiz gerekirdi (yani düşünülmeye elvermeyeni düşünebilmemiz gerekirdi). Sınır, öyleyse, yalnızca dilin içinde çizilebilecektir, ve sınırın ötesinde kalan da, düpedüz saçma olacaktır.”


Wittgenstein Tractatus'u hiyerarşik olarak numaralandırılmış 525 bildirim ifadesiyle kaleme almıştır. Kitap yedi ana önerme içermektedir. Bunlar:

  1. Dünya, var olan her şeydir.

  2. Mevcut olan şey (bir olgu), ilişkilerin durumlarının varlığıdır.

  3. Olguların mantıksal resmi bir düşüncedir.

  4. Düşünce, anlamı olan bir önermedir.

  5. Önerme, temel önermelerin doğruluk fonksiyonudur. (Temel bir önerme kendi kendisinin doğruluk fonksiyonudur).

  6. Bir önermenin genel biçimi, bir doğruluk fonksiyonunun genel biçimidir.

  7. Konuşulamayan yerde susmak gerekir.


Wittgenstein'ın daha sonraki çalışmaları, özellikle de ölümünden sonra yayımlanan Felsefi Soruşturmalar, Tractatus'taki fikirlerinin çoğunun hilafına gelişmiştir. Bu nedenle Tractatus yazarın ilk/erken dönemi (resim kuramı) olarak adlandırılırken Felsefi Soruşturmalar ikinci/geç dönemine karşılık gelir.

  • Instagram
  • X

© 2024 by heyula.blog

bottom of page